โทรณาจารย์มีชื่อเดิมว่าโทรณะ เมื่อครั้งยังเด็กได้ศึกษาเล่าเรียนวิชาอยู่กับสำนักศึกษาหนึ่ง ที่นั่นโทรณะได้รู้จักกับเจ้าชายทรุปัท ทั้งสองสนิทชิดเชื้อรักใคร่กัน ในวันที่สำเร็จการศึกษาเจ้าชายทรุปัทเอ่ยปากบอกกับโทรณะว่าถ้าเมื่อใดที่โทรณะประสบพอเจอกับความลำบาก หรือมีสิ่งใดให้ช่วยเหลือให้เดินทางมาพบตนได้เลย
วันเวลาดำเนินผ่านไป เจ้าชายทรุปัทก็ได้ขึ้นครองราชสมบัติเป็นพระราชาของแคว้นปัญจาละ ส่วนโทรณะก็ได้แต่งงานกับน้องสาวกฤปาจารย์ผู้เป็นอาจารย์ประจำราชสำนักหัสตินาปุระ และมีลูกชายหนึ่งคนชื่อ อัศวัตถามา
โทรณะมีความเป็นอยู่ที่อนาถา ถึงขนาดต้องใช้น้ำข้าวเลี้ยงลูกแทนนม โทรณะสงสารลูกจึงบากหน้าเดินทางไปที่แคว้นปัญจาละเพื่อหวังว่าเพื่อนรักจะช่วยเหลือเจือจุนตนบ้าง
เมื่อได้พบเจอหน้ากันหลังจากห่างหายกันไปหลายปี แต่ทุกอย่างเปลี่ยนไปแล้วราชาทรุปัทตั้งข้อรังเกียจโทรณะเนื่องจากเป็นพราหมณ์ที่ยากจน ไร้ชื่อเสียง และขับไล่โทรณะออกจากราชสำนักไปเสีย
โทรณะแบกความคับแค้นใจ ตั้งมั่นในใจว่าแค้นนี้สักวันจะต้องชำระสะสาง จากนั้นก็เดินทางไปหัสตินาปุระเพื่อเป้าหมายเดียวคือล้างแค้นต่อพระราชาทรุปัทให้ได้
เมื่อเดินทางมาถึงหัสตินาปุระ โทรณะได้พบกับเหล่าเจ้าชายปาณฑพ และเการพ ก็เกิดไอเดียว่าตนจะสั่งสอนเหล่าเจ้าชายน้อย ให้เก่งกาจแล้วยกทัพไปจัดการกับท้าวทรุปัท จึงแสดงความสามารถเป็นที่ประจักษ์จนท้าวภีษมะผู้ดูแลราชสำนักหัสตินาปุระตอนนั้น เชื้อเชิญให้เข้ามาเป็นอาจารย์ของเหล่าเจ้าชายน้อย
คำเรียกขานจากพราหมณ์โทรณะจึงเปลี่ยนไปเป็นโทรณาจารย์ โทรณาจารย์สั่งสอนวิชาให้แก่ราชบุตรทั้งหลายอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะอรชุนที่เป็นศิษย์รักคนพิเศษ โทรณาจารย์ก็แอบสอนเคล็ดลับต่างๆ ให้แก่อรชุนมากกว่าใคร จนเรียกได้ว่าแม้แต่ลูกชายของโทรณาจารย์เองยังรู้สึกอิจฉาความรักที่โทรณาจารย์มีให้แก่อรชุน
หลังจากจบการศึกษา โทรณาจารย์ก็ขอให้ราชบุตรทั้งหลายตอบแทนตนด้วยการยกทัพไปปราบท้าวทรุปัท ราชบุตรทั้งหลายก็ทำตาม และคนที่ประสบความสำเร็จและปราบท้าวทรุปัทลงได้คืออรชุน ศิษย์รักของโทรณาจารย์นั่นเอง
หลังจากจบศึก โทรณาจารย์แบ่งแคว้นปัญจาละออกเป็นสองฝั่ง แยกกันปกครองระหว่างตนและท้าวทรุปัท แถมยังขอให้ท้าวทรุปัทยกเลิกความแค้นและกลับมาเป็นเพื่อนกันเหมือนเช่นเดิม ซึ่งแน่นอนว่าท้าวทรุปัทไม่ยอมรับเงื่อนไข ยังคงเจ็บแค้นฝังใจ
ท้าวทรุปัทอัญเชิญพราหมณ์มาทำพิธีบูชาไฟและบำเพ็ญตบะเพื่อขอลูก ก็กำเนิดเป็นลูกชาย 1 คนชื่อธฤฏะทยุมัน ผู้ซึ่งเกิดมาเพื่อฆ่าโทรณาจารย์ และลูกสาว 1 คนชื่อกัณหา หรือ เทราปที เพื่อให้ได้อรชุนมาเป็นลูกเขย